Հրամայական Եղանակ
- Հրաման արտահայտող նախադասությունները գտի՛ր և դրանց բայերն ընդգծի՛ր:
Կշրջես աշխարհից աշխարհ ու տուն կգաս:
Շրջի՛ր աշխարհից աշխարհ ու տուն արի՛:
Արծվի ճուտ ես պահում, որ մեծանա, արծիվ դառնա:
Արծվի ճուտ պահի՛ր, որ մեծանա, արծիվ դառնա:
Չես քնի, մինչև տատդ հեքիաթ չպատմի:
Մի՛ քնիր, մինչև տատդ հեքիաթ չպատմի:
- Տրված բայերի հրամայական ձևերը կազմի՛ր:
Օրինակ՝
գրել — գրի՛ր — գրեցե՛ք, աղալ- աղա՛- աղացե՛ք:
Ա. Սիրել-սիրի՛ր, սիրե՛ք: Կանչել-կանչի՛ր, կանչե՛ք: Նկարել-նկարի՛ր, նկարե՛ք: Լսել-լսի՛ր, լսե՛ք: Նստել-նստի՛ր, նստե՛ք: Կանգնել-կանգնի՛ր, կանգնե՛ք: Զանգել-զանգի՛ր, զանգե՛ք: Կապել-կապի՛ր, կապե՛ք: Փրկել-փրկի՛ր, փրկե՛ք: Կապկպել-կապկպի՛ր, կապկպե՛ք: Կոտրատել-կոտրատի՛ր, կոտրատե՛ք: Կապոտել-կապոտի՛ր, կապոտե՛ք:
Բ. Խաղալ-խաղա՛, խաղացե՛ք: Սողալ-սողա՛, սողացե՛ք: Կարդալ-կարդա՛, կարդացե՛ք: Գնալ-գնա՛, գնացե՛ք: Մնալ-մնա՛, մնացե՛ք: Գոռալ-գոռա՛, գոռացե՛ք:
- Տրված բայերը հրամայական դարձրո՛ւ և Բ շարքի բայերի հրամայական ձևերով կազմի՛ր նախադասություններ:
Ա. Հեռանալ-հեռացի՛ր, հեռացե՛ք: Գոհանալ-գոհացի՛ր, գոհացե՛ք: Վախենալ-վախեցի՛ր, վախեցե՛ք: Կամենալ-կամեցի՛ր, կամեցե՛ք: Հասնել-հասի՛ր, հասե՛ք: Թռչել-թռի՛ր, թռե՛ք: Մեռնել-մեռի՛ր, մեռե՛ք: Կորչել-կորի՛ր, կորե՛ք: Փախչել-փախի՛ր, փախե՛ք:
Բ. Ուտել-կե՛ր, կերե՛ք: Գալ-արի՛, եկե՛ք: Տալ-տու՛ր, տվե՛ք: Լինել-եղի՛ր, եղե՛ք: Տեսնել-տե՛ս, տեսե՛ք: Ելնել-ելի՛ր, ելե՛ք:
Կե՛ր-Նախաչաշդ արագ կե՛ր:
Արի՛-Բակից արագ տուն արի՛:
Տու՛ր-Ծաղիկները նրան տու՛ր:
Եղի՛ր-Միշտ խելացի եղի՛ր:
Տեսե՛ք-Տեսե՛ք, ի՜նչ գեղեցիկ թռչուն է:
Ելե՛ք-Ելե՛ք, արդեն առավոտ է:
- Հրամայի՛ր և արգելի՛ր (տե՛ս օրինակը): Կետադրությանն ուշադրություն դարձրո՛ւ:
Օրինակ՝
հավաքել — հավաքեցե՛ք կամ հավաքե՛ք – մի՛ հավաքեք:
Մաքրել — մաքրեցե՛ք — մի՛ մաքրեք:
Գնալ — գնացե՛ք — մի՛ գնաք կամ մի՛ գնացեք:
Հեռանալ — հեռացե՛ք — մի՛ հեռանաք կամ մի՛ հեռացեք:
Վճարել-վճարե՛ք, մի՛ վճարեք: Հաշվել-հաշվե՛ք, մի՛ հաշվեք: Հանել-հանե՛ք, մի՛ հանեք: Գումարել-գումարե՛ք, մի՛ գումարեք: Բարձրանալ-բարձրացե՛ք, մի՛ բարձրացեք: Խաղալ-խաղա՛, մի՛ խաղա: Խոսել-խոսի՛ր, մի՛ խոսիր: Փորել-փորի՛ր, մի՛ փորիր: Գիտենալ-գիտեցի՛ր, մի՛ գիտեցիր: Մոտենալ-մոտեցի՛ր, մի՛ մոտեցիր:
Ժխտական խոնարհում
- Նախադասությունները ժխտական դարձրո՛ւ:
Օրինակ՝
Նա երեկոյան բակում էր: -Նա երեկոյան բակում չէր:
Ձկների բնակարանը ծովն է:- Ձկների բնակարանը ծովը չէ:
Հատուկ նշված տեղով անցավ փողոցը:- Հատուկ նշված տեղով չանցավ փողոցը:
Առանց ջրի կյանք կա:- Առանց ջրի կյանք չկա:
Ճահճուտներում փարթամ խոտ ու հսկա ծառեր կան:- Ճահճուտներում փարթամ խոտ ու հսկա ծառեր չկան:
Առակագիր Կռիլովը երկար ժամանակ աշխատեց Պետերբուրգի հանրային գրադարանում:- Առակագիր Կռիլովը երկար ժամանակ չաշխատեց Պետերբուրգի հանրային գրադարանում:
- Նախադասություaնները ժխտական դարձրո՛ւ:
Օրինակ՝
Մարդը թափահարում է դրոշակը: — Մարդը չի թափահարում դրոշակը:
Խաչմերուկում շարժումը կառավարում է լուսակիրը:- Խաչմերուկում շարժումը չի կառավարում լուսակիրը:
Այդ լճի ջրերը սառչում են:- Այդ լճի ջրերը չեն սառչում:
Նա իր երգը հորինել է ժողովրդի համար:- Նա իր երգը չի հորինել ժողովրդի համար:
Շունչը պահած մարդը կարողանում է ջրի տակ մի րոպեից ավելի դիմանալ:- Շունչը պահած մարդը չի կարողանում ջրի տակ մի րոպեից ավելի դիմանալ:
Նա հետաքրքրվում էր ամեն ինչով:- Նա չէր հետաքրքրվում ամեն ինչով:
Նրա հարցերի թիվը հիմա մեծացել է:- Նրա հարցերի թիվը հիմա չի մեծացել:
Երկու գրքերն իրարից տարբերվում են:- Երկու գրքերն իրարից չեն տարբերվում:
Նյութը կարդա, և հիշիր
Բայը ցույց է տալիս գործողություն: Բայի ուղիղ ձևերն ունեն -ել կամ -ալ վերջավորություն (խոսել, խաղալ): Բայն ունի երեք դեմք՝ (I, II, III), և երկու թիվ՝ (եզակի, հոգնակի), որոնք արտահայտվում են բայական համապատասխան վերջավորություններով կամ օժանդակ բայի ձևերով (եմ, ես, է, ենք, եք, են, էի, էիր, էր, էինք, էիք, էին):
Բայը կարող է ցույց տալ ներկայում կատարվող, անցյալում կատարված կամ դեռ չկատարված, կատարվելիք գործողություն: Ըստ դրա էլ բայն ունի երեք ժամանակ՝ ներկա (գրում եմ), անցյալ (գրել եմ, գրեցի, գրում էի) և ապառնի (գրելու եմ, գրեմ, կգրեմ, պիտի գրեմ):