Կոչական

341. Նախադասության րնդգծված բառերը հանի՛ր: Ի՞նչ կանվանես ընդգծված բառերը:

Դավի՛թ, շախմատի առաջին գիրքը տասնհինգերորդ դարում է գրվել՝      Իսպանիայի թագաժառանգի համար:
Այդ օրվանից մինչև այսօր, երեխանե՛ր, շախմատի բազմաթիվ գրքեր են   հրատարակվել (ավելի քան հիսուն հազար անուն):
Դու ամեն ինչ գիտե՞ս ֆուտբոլի մասին, ֆուտբոլի՛ստ:
Ֆուտբոլիստների շապիկների վրա, Վահե՛, 1937 թվականին են առաջին անգամ             համարներ գրել:
Ֆուտբոլիստներին պե՞տք են այդ համարները, Սամվե՛լ:
Համարները, փոքրի՛կ, գրում են, որ հանդիսատեսներն ավելի լավ             կողմնորոշվեն:

Շախմատի առաջին գիրքը տասնհինգերորդ դարում է գրվել՝          Իսպանիայի թագաժառանգի համար:
Այդ օրվանից մինչև այսօր շախմատի բազմաթիվ գրքեր են հրատարակվել (ավելի քան հիսուն հազար անուն):
Դու ամեն ինչ գիտե՞ս ֆուտբոլի մասին:
Ֆուտբոլիստների շապիկների վրա 1937 թվականին են առաջին անգամ   համարներ գրել:
Ֆուտբոլիստներին պե՞տք են այդ համարները:
Համարները գրում են, որ հանդիսատեսներն ավելի լավ       կողմնորոշվեն:

Ես կանվանեմ ընդգծված բառերը կոչական:

342. Նախադասության ընդգծված բառերն ի՞նչ են ցույց տալիս: Նախադասությունների կետադրությանն ուշադրություն դարձրո՛ւ և փորձի՛ր բացատրել:

Եղիշե՛, այդ նամակն ինձ կտա՞ս կարդալու:
Հասմի՛կ, այս երկտողից.բացի ուրիշ բան չի՞ գրել:
Պետք է արտասանե՞ս, Նվա՛րդ:
Ո՞ւմ ես փնտրում այդպես, Արսե՛ն:
Գնանք, Խորե՛ն, քեզ ծանոթացնեմ Չարենցի հետ:
Բանաստեղծությունդ, սիրելի՛ս, անհաջող է ստացվել:
Ընգծված բառերը ցույց են տալիս, թե ում է դիմում հեղինակը:

343. Ընդգծված բառերը կոչականներ են: Այդ անունը բացատրի՛ր:
     Ընդգծված բառերը կոչվում են կոչականներ, որովհետև նրանք ինչ-որ մեկին կոչում են:
     344. Կետերի փոխարեն կոչականներ գրի՛ր:

Սամվե՛լ, դինոզավրերն ինչո՞ւ են ոչնչացել:
Ավե՛տ, դու քայլող մեքենա տեսե՞լ ես:
Նա իսկապե՞ս իր բնակարանը գազանանոցի է վերածել, Ալե՛քս:
Մարդն ինչքա՞ն ժամանակ կարող է դիմանալ առանց խմելու, Արե՛գ:
Գիտե՞ս, Գագի՛կ, ռոբոտներին էլ է օդ պետք:
Ի՜նչ ասես չես մտածի, Նարե՛կ, հիմա էլ որոշել ես նոր տեսակի ծաղի՞կ աճեցնել:

345. Ա և Բ խմբերի նախադասություններում ընդգծված կոչականները համեմատի՛ր:

Ա. Եղբա՛յր, էսպես էլ բա՞ն կլինի:
Բ. Ա՛յ եղբայր, էսպես էլ բա՞ն կլինի:
Ա. Եվ դու խուսափո՞ւմ ես հարցի պատասխանը փնտրելուց, փիլիսոփա՛:
Բ. Եվ դու խուսափո՞ւմ ես հարցի պատասխանը փնտրելուց, իմսատո՛ւն    փիլիսոփա:
            Ա. Լավ կլիներ, չէ՞, որ փչովի մեքենա ունենայինք, գյուտարա՛ր, ավտոտնակ էլ          պետք չէր լինի:
Բ. Լավ կլիներ, չէ՞, որ փչովի մեքենա ունենայինք, պարո՛ն գյուտարար, ավտոտնակ էլ պետք չէր լինի:
Ա նախադասության մեջ սովորական կոչական է իսկ Բ նախադասության մեջ ինչպիսի կոչական։

346. Ընդգծված կոչականները բառակապակցություններ դարձրո՛ւ (լրացումներ ավելացրո՛ւ)և փոխի՛ր շեշտի տեղը:

Օրինակ՝
Կարծես թե արդեն ամեն ինչ հասկանալի է, Անահի՛տ: — Կարծես թե արդեն ամեն ինչ հասկանալի է, բարի՛ Անահիտ:

Տղա՛, քեզ թվում է ֆուտբոլի մասին ամեն ինչ գիտե՞ս:- Ա՛յ տղա, քեզ թվում է ֆուտբոլի մասին ամեն ինչ գիտե՞ս:

Փոքրի՛կ, լեզուներ սովորելը շատ հետաքրքիր է:- Չարաճճի՛ փոքրիկ, լեզուներ սովորելը շատ հետաքրքիր է:
Ինձ այս նկարի ստեղծման մասին կպատմե՞ս, նկարի՛չ:- Ինձ այս նկարի ստեղծման մասին կպատմե՞ս, ջղա՛յն նկարիչ:
Շանդ պահի՛ր, որ մոտ գամ, հովի՛վ.- Շանդ պահի՛ր,. որ մոտ գամ, աշխատասե՛ր հովի՛վ.
Գիտե՞ս, ճամփո՛րդ, այդ կողմով գնալ չարժե, ոչ մի հետաքրքիր բան չկա:- Գիտե՞ս, բարի՛ ճամփո՛րդ, այդ կողմով գնալ չարժե, ոչ մի հետաքրքիր բան չկա:
Իզուր չէիք եկել, երեխանե՛ր, երեկոն լավ անցավ:- Իզուր չէիք եկել, ծույլիկ երեխանե՛ր, երեկոն լավ անցավ:

 

Ուշադիր կարդա ընդգծիր այն հատվածները, որոնք արդեն դու գիտեիր, չմացածդ սովորիր։

Նախադասությունն արտահայտվում է բառով կամ բառերի կապակցությամբ և ավարտուն միտք է հաղորդում: Նախադասությունն ավարտվում է վերջակետով:
Նախադասության գլխավոր անդամներն են ենթական և ստորոգյալը: Ենթական պատասխանում է ո՞վ, ովքե՞ր, ի՞նչ(ը), ինչե՞ր(ը) հարցերին: Դա այն առարկան է, որին ստորոգյալի միջոցով որևէ հատկանիշ է վերագրվում: Ստորոգյալը ցույց է տալիս հատկանիշ և այն վերագրում (ստորոգում) է ենթակային: Պատասխանում է ի՞նչ է անում, ի՞նչ է լինում, ի՞նչ արեց, ի՞նչ եղավ, ո՞վ է, ի՞նչ է ինչպիսի՞ն է և նման այլ հարցերի:
Պարզ համառոտ նախադասությունը կազմված է միայն գլխավոր անդամից կամ անդամներից:
Պարզ ընդարձակ նախադասությունը կազմված է գլխավոր անդամներից (անդամից) և նրանց միտքը լրացնող այլ անդամներից (լրացումներից):
Նախադասության բազմակի անդամները (նույն անդամի հետ կապված, նույն հարցին պատասխանող անդամները) իրարից տրոհվում են ստորակետով, իրար միանում են ու, և, կամ, նաև, և՛… և՛, թե՛… թե՛, կա՛մ… կա՛մ, ո՛չ… ո՛չ և նման բառերով (շաղկապներով):
Կոչականը այն անձը կամ առարկան է, որին դիմում է խոսողը: Կոչականի վրա դրվում է շեշտ: Եթե կոչականը լրացում ունի, շեշտն անցնում է լրացման վրա: Կոչականն իր լրացումներով նախադասության մյուս անդամներից տրոհվում է ստորակետով:

 

Քրդերը ցրված են Մերձավոր ու Միջին Արևելքի հսկայական տարածքներում, բայց համախմբված ձևով հիմնականում բնակվում են Թուրքիայում, Իրանում, Իրաքում և Սիրիայում։ Քրդեր են ապրում Հարավային
Կովկասի և Կենտրոնական Ասիայի նորանկախլ հանրապետություններում և Ռուսաստանի Դաշնությունում։ Քրդական սփյուռք գոյություն ունի Արևմտյան Եվրոպայի երկրներում (ավելի քան 1 միլիոն), ԱՄՆ-ում,
Ավստրալիայում և այլուր։ Աշխարհում քրդերի թվաքանակի վերաբերյալ ստույգ տվյալներ գոյություն չունեն։
Հայաստանի առաջին հանրապետության տարիներին քրդերը ստացել են քաղաքական իրավունքներ․ Հայաստանի ազգային ժողովի կազմում ընտրվել է նաև քրդական համայնքի ներկաչացուցիչ, իսկ որոշ քրդեր դարձել են հայկական բանակի սպաներ և կազմավորել քրդական կամավորական գնդեր:Խորհրդային տարիներին Հայաստանում մեծ թվով քրդերեն գրականություն է հրապարակվել, ստեղծվել են ազգային դպրոցներ և ռադիո։ Ըստ Սովետական մեծ հանրագիտարանի՝ Խորհրդային Հայաստանը քրդական գրականության հիմնական կենտրոնն է եղել։ 1925 թվականին Հայաստանի քրդերի համար բացվել են ավելի քան 50 դպրոցներ: Քրդական հայտնի ուտեստներից մեկը Քարդուպիլաուն է։ Նոյեմբերյան փառատոնի ժամանակ քրդերը գյուղական վայրերում կազմակերպում են խնջույքներ, ուտում ավանդական սնունդ, հաճախ տոլմա և պարում ավանդական քրդական պարեր:

Առաջադրանքներ

1․ Ինչո՞ւ էր Չալանկը ամռան օրերին տանջվում ճանճերից։
Չալանկը ամռան օրերին տանջվում էր ճանճերից, որովհետև փոքրուց նրա ականջներն ու պոչը կտրել էին:
2․ Բնութագրեք պատմվածքի շանը։
Պատմվածքի շունը շատ հավատարիմ էր, երբեք սուտ չէր խոսում և պահում էր իրեն տերերի նման:
3․ Տեքստից դուրս գրեք անձնանիշ և իրանիշ 5-ական գոյականներ, դրանք դրեք գործիական հոլովով։
Շներ-շնով
Վիզ-վզով
Ոտնաձայն-ոտնաձայնով
Ձեռնափայտ-ձեռնափայտով
Հողը-հողով
Բարեկամ-բարեկամներով
Մարդկանց-մարդկանցով
Մուրացկանների-մուրացկաններով
Գող-գողով
Անծանոթների-անձանոթներով
4․ Տքստում գտեք 1-ին և 3-րդ դեմքով գործածված եզակի թվով դերանուններ, դրանք դարձրեք հոգնակի։
Նա-նրանք
Ես-մենք

18.04.2024

Пользуясь словами для справок, напишите ответы на вопросы.

Ворона каркает, а воробей? Воробей чирикает (что делает?)

Сова летает, а заяц? Заяц (что делает?) прыгает

Корова мычит, а собака? Собака (что делает?) лает

Слова для справок: лает, прыгает, чирикает

Прочитайте считалочку. Подчеркните слова, которые обозначают действие.

Раз, два, три, четыре, пять,

Вышел зайчик погулять,

Вдруг охотник выбегает…,

Прямо в зайчика стреляет!

Пиф! Паф! Ой-ой-ой!

Убегает зайчик мой.

Спишите текст, вместо точек вставьте подходящие по смыслу глаголы. Задайте к ним вопросы.

Бежала лиса по полю. Вдруг выскочили собаки и погнались за ней. Лиса бросилась бежать и в нору . В норе сидит и говорит сама себе: — Ушки, ушки, что вы слушали? — Мы слушали, чтобы собаки лисоньку не скушали.

Слова для справок: бежала, выскочили, погнались, бежать, убежала, спряталась, сидит, делали, слушали, скушали.

Прочитайте. Запишите ответ на вопрос.

Дождик крапал, моросил, (Что делал)

Ливнем лил, стеной стоял. (Что делал)

Припускал, стучал, косил, (Что делал)

Барабанил, травы мял. (Что делал)

Дождик (что делал?) моросил.

Составьте словосочетания. Подберите как можно больше слов.Образец: цветок (что делает?) растёт, распускается, пахнет, расцветает
море увеличивается

птичка летает

ветер дует

собака гавкает

Соберите слова каждой строчки в предложения так, чтобы получился стишок.

прихожу, из, Я, школы, Я прихожу из школы

на, положу, Всё, место. Всё положу на место. бывает, А, играю, что,. А бывает что играю что раскидаю, на, Всё, свете. Всё раскидаю на свете.

Но, гулять, иду, когда. Но гулять иду когда

на, место, Всё, кладу, я. Всё кладу я на место.

338-341

Подберите и запишите как можно больше слов, которые показывают, каковы эти предметы по размеру, по форме, по цвету, по запаху, по вкусу.

Образец: яблоко (какое?) большое, маленькое, красное, румяное, круглое, сладкое, вкусное, кислое.

арбуз спелый (какой?)

мороженое вкусное (какое?)

ягода красная (какая?)

цветы новые (какие?)

2.Составьте словосочетания.

Синий шарф, дорогой подарок,  добрый мальчик,

Синяя дорожка, дорогая женщина, добрая девочка,

Синее небо, дорогое платье,  доброе дело,

Синие игрушки, дорогие дела, добрые люди.

3.Прочитайте начало текста. Продолжите его, используя данные ниже слова.

В день рождения Мише подарили аквариум с рыбкой. Рыбка была очень красивая. Миша полюбил рибку.

4.Соедините слова.

Хвост                          золотистые

Глаза                          нежное

Плавники                  оранжево-красные

Чешуя                         прозрачный

5.Вставь нужные слова.

В лесу ещё полно снега, (она, оно, он) он спрятался под кустами и деревьями. Солнцу трудно достать (её, его) его там. В поле давно зеленеет рожь, а лес всё стоит голый. Но уже было в нём (в ней, в нём) весело. Налетело много разных птиц. Все (он, она, они) они летали между деревьями. Солнце теперь вставало рано, ложилось поздно, (они, оно, она) оно так грело, что жить стало легко.

15.04

334. Ինչպիսի՞ նախադասություններ են տրվածները: Դրանք ընդարձակի՛ր, դարձրո՛ւ յոթ—ութ բառանի:

Երկիրը պտտվում է:
Մեր Երկիր մոլորակը պտտվում է հսկա Արեգակի շուրջ։
Հասկանում ենք:
Մենք լավ հասկանում ենք ուսուցչի բացատրած դասը։
Մեր մեծ ընկերները շուտով հեռանում են դեպի ծով:
Մոռացել ես:

Դո մոռացել ես իմ ծննդյան օրվա մասին:
Գտա:
Այգում երկար փնտրերուց հետո ես վերջապես գտա եղբորը։

335. Նախադասություններն ընդարձակի՛ր երկուական բառով:

Փորձենք:
Փորձե՞նք այս ուտելիքը։
Աղջիկները կպատմեն:
Աղջիկները կպատմեն ամեն ինչ։
Մեծերը կլսեն:
Մեծերը կլսեն մեր զրույց։
Կնտրեք:
Կնտրեք հարմար ժամ։
Ճամփորդը վերադարձավ:
Կորած ճամփորդը վերջապես վերադարձավ:

336. Նախադասությունները պատճենիր և դրանցում սևացրու այն բառերը, որոնք պատասխանում են փակագծում նշված հարցերին։

Մի հարուստ մարդ իր փոքրիկ խանութում արդար մեղր էր ծախում: (ինչպիսի՞)
Մի հարուստ մարդ իր փոքրիկ խանութում արդար մեղր էր ծախում:
Փաթեթում բամբուկե փորագրված գավազան էր, փոքրիկ, ասեղնագործ թասակ            և սև ու դեղին թիկնոց, որի լայն օձիքի վրա ապշեցուցիչ գեղեցիկ նախշեր էին             գործված: (ինչպիսի՞)
Փաթեթում բամբուկե փորագրված գավազան էր, փոքրիկ, ասեղնագործ թասակ և սև ու դեղին թիկնոց, որի լայն օձիքի վրա ապշեցուցիչ գեղեցիկ նախշեր էին գործված:

Մեզնից ոչ հեռու կանգնած մատղաշ ծառը կորացել էր, իսկ նրա կատարին         հաստ օղակով կախված լիանայի վրա մի թռչուն էր թառել: (որտե՞ղ)
Մեզնից ոչ հեռու կանգնած մատղաշ ծառը կորացել էր, իսկ նրա կատարին հաստ օղակով կախված լիանայի վրա մի թռչուն էր թառել:

Բեռնատարները առավոտյան պետք է շարժվեր գործարանից: (ե՞րբ)
Բեռնատարները առավոտյան պետք է շարժվեր գործարանից:

Մի րոպե լիանայի վրա նստած մնալուց հետո թռչունը ցած թռավ: (ե՞րբ)
Մի րոպե լիանայի վրա նստած մնալուց հետո թռչունը ցած թռավ:

Այդ ընթացքում ծառի գագաթին բարձրացած որսորդը երկար պարաններով       երկու մեծ պարկ իջեցրեց, որոնց մեջ չղջիկներն էին: (որտե՞ղ)
Այդ ընթացքում ծառի գագաթին բարձրացած որսորդը երկար պարաններով երկու մեծ պարկ իջեցրեց, որոնց մեջ չղջիկներն էին:

Առավոտ ծեգին հավաքեցինք մեր հանդերձանքը և ճամփա ընկանք: ( ի՞նչը)
Առավոտ ծեգին հավաքեցինք մեր հանդերձանքը և ճամփա ընկանք:

Կարդա տեքստը և հիշիր

Նախադասության գլխավոր անդամներ են համարվում ենթական և ստորոգյալը, որոնք արտահայտում են նախադասության հիմնական ասելիքը, մյուս անդամները կոչվում են երկրորդական անդամներ կամ լրացումներ։ Լրացումները կարող են լինել ենթակայի լրացումներ և ստորոգյալի լրացումներ։ Այն նախադասությունը, որը կազմված է միայն մեկ  ենթակայից և ստորոգյալից, կոչվում է պարզ համառոտ նախադասություն, եթե գլխավոր անդամներից բացի նախադասության մեջ կան երկրորդական անդամներ, ապա այդ նախադասությունը կոչվում է պարզ ընդարձակ նախադասություն։ Եթե նախադասության կազմում կա մեկից ավել ստորոգյալ, ապա նախադասությունը բարդ  է։